تبسم نور

تبسم نور؛ داستان یک ایمان

«تبسم نور»، گزارش احوال جانی است مهرسرشت و دردآشنا به نام احمد بخارایی که به خامه‌ی صدیق قطبی نوشته شده است. احمد بخارایی در عین جراحت و تنهایی از شوقی بی‌پایان برخوردار است. به نظر می‌رسد این داستان بیش از آنکه تقریر واقعیتی در جهان خارج باشد، شرح رؤیایی پُرزور است که می‌خواهد به ساحل واقعیت قدم بگذارد و سرّ پوشیده‌ی یار را در ضمن حکایت، شنیدنی کند.

گفتمش پوشیده خوشتر سِرّ یار
خود تو در ضمنِ حکایت گوش دار
خوشتر آن باشد که سرّ دلبران
گفته آید در حدیث دیگران

در این قصه خیال و واقعیت در هم تنیده‌اند و نمی‌شود دانست آن حال‌ها و گفت‌وگوها واقعی‌اند یا صِرفاً از خیال راوی تراویده‌اند. هر چه هست گویا نویسنده در مقام بیان یک داستان واقعی است. داستانی که خود شاهد مستقیم آن است و از خواننده انتظار دارد آن را همچون پاره‌ای از واقعیت پذیرا شود.

همچنان که از عنوان فرعی کتاب (داستان یک ایمان) بر می‌آید نویسنده با ترسیم احوال احمد بخارایی طرحی از یک ایمان به دست می‌دهد که با امید و محبت سرشته است. احمد بخارایی گر چه آکنده از تمنّای خدا و طلب مُدام است اما برکنار از نومیدی، عدم اطمینان و سرگشتگی نیست. او بیش از آنکه عارفی واصل باشد، جستجوگری دردمند و ناتمام است که می‌کوشد به رغمِ ناتوانی، ابرهای تردید، ناامیدی و حرمان را کنار بزند و به جانب زمزمه‌های نور خیز بردارد. احمد بخارایی نه در هیأت حکیمی همه‌چیزدان که سودای ارشاد و دستگیری دارد، بلکه در شمایل یک دوست ترسیم می‌شود که با صمیمیت و از موضعی برابر به دیگران نگاه می‌کند. مردی سالخورده که احوال ابرگین خود را پنهان نمی‌کند و به صمیمیت، سخت وفادار است. احمد بخارایی شیوه‌ای از دین‌ورزی و ایمان را برگزیده است که خادمِ آشتی و دوستی است و بوی خوش آشنایی می‌دهد. از نخوت و تکبّری که زاده‌ی خودحق‌پنداری دینی است می‌گریزد و از اینکه ایمان دینی خود را دستمایه تحکّم و اعمال فشار بر دیگران کند پرهیز دارد.

احمد بخارایی، عارفی رهیده از تشویش‌ها و خانه‌گرفته در ثبات یک اعتقاد نیست. او تلاطم‌های دل را ارج می‌نهد و می‌پذیرد و عدم قطعیت را لازمه‌ی انتخاب پُردلهره‌ی ایمان می‌داند. او یاران و همراهان خود را به سرسپردگی فرانمی‌خواند. تنها همراهی‌شان می‌کند تا با اتکا به شامّه‌ی معنوی خود دل به راه بسپارند و فهم دینی خود را در پرتو خرد و قطب‌نمای محبت بازبینی کنند.

فردیّتِ تنها و تجربه‌گرِ احمد بخارایی، قربانیِ القاب عاریتی و جایگاه اجتماعی نمی‌شود و او بی‌واسطه و تنها با مرگ، تردید، ابهام، هجران و حرمان در جدال است. «تبسم نور»، روایت را محدود به شیوه‌ی ایمانی احمد بخارایی نمی‌کند، بلکه نظری به «خلوت ابعاد زندگی» او دارد. به مقولاتی چون زیبایی، تنهایی، عشق و مرگ نزدیک می‌شود و از دریچه چشم این مردِ مهاجر و گمنام به آن چیزها که درگیری وجودی می‌نامند نگاه می‌کند.

«تبسم نور؛ داستان یک ایمان»، نثری ادبی و شاعرانه دارد و گرانبار از عبارات قرآنی، احادیث نبوی و نکات و مزه‌های عرفانی است. ۱۵۰ صفحه ابتدایی کتاب شرح احوال احمد بخارایی است و ۶۰ صفحه‌ی پایانی آن به «عهدنامه قرآنی» اختصاص دارد. عهدنامه‌ی قرآنی شامل ۸۱ مضمون معنابخش قرآن است که به گفته‌ی نویسنده از احمد بخارایی برجای مانده است و حاوی اصلی‌ترین مضامین معنوی قرآن از منظر اوست.

نسخۀ الکترونیک

خرید از طاقچه